Çelik Gündemi

SEFiA Çelik Gündemi #13: Çelik endüstrisinde uluslararası iş birliği için pratik ve uygulanabilir öneriler

sefia-celik-gundemi-13

Dünya’da ve Türkiye’de Çelik Üretimi

Küresel ham çelik üretimi, Eylül 2024’te geçtiğimiz yılın aynı dönemine kıyasla %4,7 düşüşle 143,6 milyon ton seviyesinde gerçekleşti.

  • İlk üç ülke: Eylül 2024’te Çin 77,1 milyon ton (yıllık %6,1 azalış), Hindistan ise 11,7 milyon ton (yıllık %0,2 azalış) üretimle küresel ham çelik üretiminde ilk iki sırayı aldı. Üçüncü sıradaki Japonya’nın üretimi ise yıllık %5,8 azalışla 6,6 milyon ton oldu.

Türkiye’de ham çelik üretimi, Ağustos 2024’te bir önceki yılın aynı dönemine göre %13,9 artışla 3,1 milyon ton oldu.

  • Dış ticaret: Ağustos 2024’te çelik ürünleri ihracatı, bir önceki yılın aynı dönemine göre %9,3 artışla 844,7 milyon dolar; ithalat ise %9,2 azalışla 1 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Geçtiğimiz yılın ilk sekiz ayında 49,9 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2024 yılının ilk yedi ayında %76,5 seviyesine yükseldi.

Değerlendirme: 8 aylık dönemde, ihracat bölgeler itibarıyla incelendiğinde, Türkiye’nin AB’ye yönelik çelik ürünleri ihracatının %104 artışla 3,3 milyon tona yükseldiği görüldü. Rekor ihracat seviyesine ulaşılan 2021 yılının aynı dönemindeki 3,5 milyon tondan sonraki en yüksek rakama ulaşıldı.

Eylül ayının başında açıklanan ve 2025-2027 yıllarını kapsayan üç yıllık Orta Vadeli Programı (OVP) kapsamında Dahilde İşleme Rejimi uygulamasında, yurtiçi katma değerin ve çıktı ürünlerin teknolojik seviyesinin artırılması, kamu alımlarında yerli ürünlerin ve teknoloji transferinin desteklenmesi, yurtdışından alınan Eximbank kredileri yolu ile ithalấtı kolaylaştıran uygulamaları engelleyecek tedbirlerin alınmasının büyük önem taşıdığı; Avrupa Birliğinde olduğu gibi, Türkiye’de de yeşil dönüşümü hızlandıracak devlet yardımları için teşvik sisteminin revize edilmesinin gerektiği değerlendiriliyor.

Çelik Gündeminde Öne Çıkan Gelişmeler

Avrupa Çelik Birliği (EUROFER), Avrupa Birliği üye devletleri ve hükümet başkanlarına yönelik yayınladığı acil eylem çağrısında, gerekli önlemler alınmadığı takdirde; AB üye ülkelerinin çoğunda 2030 ve sonrasına yönelik iddialı karbonsuzlaştırma projelerine yatırım yapabilecek dirençli ve sürdürülebilir bir çelik endüstrisinin korunmasının zorlaşacağını belirtiyor.

  • Mevcut durum: Bildiride AB’de çelik üretiminin 2008 yılından bu yana %30 oranında daraldığı, son 15 yılda yaklaşık 100.000 kişinin işini kaybettiği ve kapasite kullanımının sürdürülemez seviyelere düştüğü vurgulanıyor. 
  • Öneriler: Çelik Eylem Planı’nın, hem acil önlemleri hem de küresel kapasite fazlası ve adil olmayan ticaretin AB çelik piyasası üzerindeki yıkıcı etkisine yönelik yapısal bir çözümü içermesi öneriliyor. Mevcut çelik koruma tedbirlerinin, daha sağlam bir tarifelendirme rejimiyle güçlendirilmesi gerektiğinin altı çiziliyor. Avrupa’da yeşil çeliğe olan talebi artırmak için öncü piyasaların oluşturulması, CBAM kapsamında çelik ihracatının korunması gerektiği ve çelik hurdasını AB içinde tutarken hammaddelere erişimi güvence altına almak için AB genelinde harekete geçilmesi gerektiği de öneriler arasında yer alıyor.

Avrupa Komisyonu, İsveç Hükümeti’nin yerel vasıflı çelik üreticisi SSAB’nin karbonsuzlaşma stratejisi için sunduğu 128 milyon avro’luk devlet yardımına onay verdiğini duyurdu. Devlet yardımının projeyi üç yıl hızlandıracağı ve yeşil çelik üretiminin 2029 yılından itibaren başlamasının planlandığı belirtiliyor.

  • Öte yandan: Şirket, bu miktarın 21,2 milyar dolarını çevre dostu çeliğe yatıracak

     

Alman çelik üreticisi Thyssenkrupp, önümüzdeki dönemde devreye alacağı doğrudan indirgeme tesisinden “bluemint” çelik markası altındaki karbonu azaltılmış çeliği tedarik etmek üzere Volkswagen ile anlaşma imzaladı. 

  • Ayrıntılar: Hidrojen ve yeşil elektrikle faaliyet gösteren tesisin 2027 yılında devreye alınması ve 2028 yılında çelik sevkiyatlarının başlaması bekleniyor. Volkswagen, bu anlaşmayla tedarik zincirindeki karbon emisyonunu azaltmayı desteklemeyi hedefliyor.

     

İsveç merkezli Stegra (eski adıyla H2 Green Steel), Boden kentindeki tam entegre yeşil çelik tesisine devlet fonundan yaklaşık 100 milyon avro hibe sağlandığını duyurdu.

  • Bir adım geriden: Stegra, Boden’de hâlihazırda 690 MW kapasiteli elektrolizör, yenilenebilir hidrojenle faaliyet gösteren doğrudan indirgeme tesisi, iki adet elektrik ark ocağı, soğuk haddehane ve bitirme hatlarından oluşacak büyük ölçekli yeşil çelik tesisi inşa ediyor. Tesisin 2026 yılında devreye alınması bekleniyor.

     

Hindistan merkezli çelik üreticisi Tata Steel’in bağlı kuruluşu Tata Steel UK, Port Talbot tesisini karbondan arındırmak için Techint Group’un metal ve madencilik sektörlerine yönelik yenilikçi çözümler alanında faaliyet gösteren şirketi İtalya merkezli Tenova’dan elektrik ark ocağı ve diğer son teknoloji ekipmanlar sipariş ettiğini duyurdu.

  • Neden önemli? Tenova, Birleşik Krallık hükümetinin sağlayacağı 500 milyon sterlin finansman ve şirketin yapacağı 750 milyon sterlin yatırım sayesinde, Port Talbot’a yakın zaman önce devre dışı bırakılan 3 milyon ton kapasiteli yüksek fırınların yerine aynı kapasitede elektrik ark ocağı tedarik edecek.
  • Hedef: Elektrik ark ocağının 2027 yılının sonunda faaliyete geçtikten sonra söz konusu tesisin karbon salımını %90 veya yıllık 5 milyon tona düşürmesi; ayrıca hurda kullanımı sayesinde İngiltere’nin ithal demir cevherine olan bağımlılığının azalması hedefleniyor.

     

Hindistan merkezli çelik üreticisi JSW Steel, çelik üretiminde karbon yakalama teknolojisinin kullanımını artırmak amacıyla Avustralya merkezli BHP Billiton ve B. Krallık merkezli Carbon Clean ile anlaşma imzaladı.

  • Neden önemli? Söz konusu anlaşma kapsamında Carbon Clean’in yıllık 100.000 milyon tona varan karbon yakalaması öngörülen Cyclone CC modüler teknolojisinin uygulanabilirliğini araştırmak üzere çalışmalar yürütülmesi öngörülüyor.

     

Malezya Hükümeti’nin demir, çelik ve enerji sektörlerinde 2026 yılına kadar karbon vergisi getirmeyi planladığı duyuruldu. Bu hamleyle, ülkenin daha temiz ve sürdürülebilir teknolojilerin kullanımını teşvik etmeyi hedeflediği ve vergi gelirinin ayrıca yeşil teknoloji araştırmalarında kullanılacağı belirtiliyor.

  • Öte yandan: Yerel şirketler UEM LEstra ve Tenaga Nasional Bhd’nin enerji dağıtım ağını iyileştirmek ve sanayi bölgelerini karbondan arındırmak amacıyla 3,7 milyar dolar yatırım yapacağı bildirildi.

     

Kanada hükümeti, Çin’den ithal çelik ve alüminyum ürünlerine yönelik yeni %25 oranındaki ek vergi öncesinde, yerel işletmelerin Çin’den ithal edilen çelik, alüminyum ve elektrikli araçlara yönelik ek vergiler için muafiyet talep etme sürecini başlattı.

  • Nedir? Kanada çelik sektörünün tedarik zincirini düzenlemek için yeterli zamana sahip olmasını sağlamak amacıyla belirli ve istisnai koşullar altında ek vergilerin ödenmesinde kolaylık sağlanacak ve hâlihazırda ödenmiş olan ek vergilerin iadesi yapılacak.

     

Güney Kore merkezli çelik üreticisi POSCO, yeni emisyon azaltma projelerine, 2030 yılına kadar 35 milyar doları uluslararası piyasada olmak üzere, 88 milyar dolar yatırım yapmayı planladığını duyurdu. POSCO, elektrikli araçlara yönelik artan talebi karşılamak için elektrikli çelik üretim kapasitesini genişletmeyi ve yüksek fırın modernizasyonuyla çelik üretimi ve haddeleme ekipmanlarının rasyonalizasyonuna yatırım yaparak üretim verimliliğini yeniden sağlamayı hedefliyor.

  • Ayrıntılar: Toplam miktarın 21,2 milyar dolarlık kısmının çevre dostu çeliğe, 12 milyar doların yenilenebilir enerji projelerine ve 730 milyon doların ise çelik üretimiyle ilgili mavi hidrojen üretimi girişimlerine yatırılacağı belirtiliyor. 

Raporlar ve değerlendirmeler

Uluslararası Enerji Ajansı’nın “Accelerating Sector Transitions Through Stronger International Collaboration” başlıklı raporu, temiz teknolojilerin ve sürdürülebilir çözümlerin 2030 yılına kadar kilit sektörlerde ve tüm bölgelerde en uygun fiyatlı, erişilebilir ve cazip seçenek hâline getirilmesi için daha güçlü uluslararası işbirliğine yönelik şu pratik ve uygulanabilir önerileri sunuyor: Hükümetler, endüstri ve diğer ilgili paydaşlar, 2024 yılı sonuna kadar birlikte çalışabilirlik ve çelik sera gazı emisyonları hesaplama metodolojilerinin net sıfır uyumluluğu için öncelikli revizyonları belirlemelidir. Gelecekteki çelik taleplerinin önemli bir kısmını karşılamak için satın alma taahhütlerini artırmalıdır. Sıfıra yakın emisyona ulaşabilecek bir teknoloji portföyünün hızla ticarileştirilmesine yönelik politika desteği, teknoloji öğreniminin paylaşımı, iş vakası geliştirme ve pratik teknoloji işbirliği ortaklıklarını hızlandırmak için mevcut girişimler aracılığıyla iş birliği yapmalıdır. Çelik sektörünün dönüşümünde ticaretin rolü üzerine stratejik uluslararası diyaloglar derinleştirmeli ve genişletilmelidir. Hükümetler, finans kuruluşlarıyla iş birliği içinde finansman için toplu olarak iletişimde olmalıdır. 

Climate Action Tracker’ın “Decarbonising steel: National circumstances and priority actions” başlıklı raporu, çelik endüstrisini karbonsuzlaştırmanın önündeki en büyük zorluk olarak bölgeler arasındaki sosyal ve ekonomik farklılıklara ve kömüre olan yoğun bağımlılığa odaklanıyor. Mevcut koşulların ve öngörülen çelik talebinin, net sıfır çelik üretimine giden yolun nasıl olabileceğini ve nasıl belirlediğini göstermek için Çin, Hindistan ve ABD’den oluşan üç ülke örneğini inceliyor: Buna göre Çin’den, Yüksek Fırından Bazik Oksijen Fırını (BF-BOF) kapasitesini devreden çıkarması ve gerektiğinde yeşil çelik üretimiyle değiştirmesi ve yeni Elektrik Ark Ocakları (EAF’ler) aracılığıyla hurda geri dönüşümünü genişletmesi bekleniyor. Hindistan için hızla büyüyen çelik endüstrisine yeşil hidrojen gibi temiz teknolojileri entegre etmeye odaklanması, BOF tesislerine daha fazla yatırım yapması ve bu tesislerin inşasını durdurması öneriliyor. ABD’de ise çelik sektörünü daha fazla elektrikli hâle getirmenin yanı sıra enerji üretiminin karbonsuzlaştırılması gerektiği vurgulanıyor.

Sandbag’in yayımladığı özet bildiri, AB Emisyon Ticaret sistemi kapsamındaki 2023 emisyonlarını analiz ediyor ve demir-çelik sektörüne odaklanıyor: Buna göre 2023 yılında sabit tesislerden kaynaklanan emisyonlar 1.096 milyon ton CO2 eşdeğerine (m tCO2e) eşit olup, bir önceki yıl kaydedilen 1.313 milyon tCO2e’ye göre %16,5’lik bir düşüş gösteriyor. Sabit emisyonlar 390 milyon tCO2e olarak gerçekleşiyor. Bu rakam 1,486 milyon tCO2e olarak belirlenen ETS üst sınırından %26 daha düşük seviyede. Yapılan analiz, enerji sektörünün 471 milyon tCO2 (yani toplam emisyonların %41’i) ile AB ETS’deki ana emisyon kaynağı olmaya devam ettiğini ve demir-çeliğin sektördeki lider emisyon kaynağı olduğunu ortaya koyuyor. Demir-çelik 2023 yılında 145 milyon tCO2 ile çimento ve kirecin (124 milyon tCO2) çok önünde, en fazla salım yapan sanayi sektörü olarak öne çıkıyor. Demir ve çelik değer zinciri, 2023 yılında AB ETS kapsamındaki tüm sanayi tesisleri tarafından salınan toplam 569 milyon tCO2‘nin %25,5’ini oluşturuyor. 

DNV’nin yeni raporu “Shaping the future of sustainable steel: Lessons from Europe’s steel industry” ArcelorMittal, ThyssenKrupp Materials Services, Tata Steel UK ve MCB Group gibi çelik sektöründeki öncü kuruluşların –emisyonları azaltmak için gereken teknolojik dönüşümler, değişimi yönlendiren temel pazar dinamikleri ve düzenleyici baskılar başta olmak üzere– görüşlerini içeriyor: Raporda sektörün karşılaştığı problemler olarak özellikle maliyet, teknolojik ve düzenleyici ortamın net olmaması ön plana çıkıyor. Rapor için görüşülen çelik üreticilerinin sadece %40’ı AB dâhilindeki ilgili yönetmeliklerle uyumlu olduklarını söylüyor. Düşük emisyonlu çelik üretiminde erken hareket edenlerin, rakipleri yetişmeye çalışırken uzun vadeli sözleşmeleri güvence altına almak için harika bir konuma sahip olacakları ve sınırlı erişim ve fırsata sahip olacakları vurgulanıyor.

Etkinlikler

Duplex World Conference & Expo Europe 2024
| 13-14 Kasım 2024, (Roterdam, Hollanda)

Fastmarkets Middle East Iron & Steel 2024
| 18-20 Kasım 2024 (Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri)

2024 ASEAN Iron and Steel Forum: Sustainable Steel and Green Construction
| 18-21 Kasım 2024 (Bangkok, Tayland)

New Horizons in Steel Markets
| 3 Aralık 2024, (İstanbul, Türkiye)

3rd European Green Steel Summit 2025
| 25-26 Mart 2025 (Almanya)

The Australian Green Iron & Steel Forum
| 26-27 Mart 2025 (Perth, Avustralya)

Benzer Yazılar