İçindekiler
Dünya’da ve Türkiye’de Çelik Üretimi
Küresel ham çelik üretimi, Ocak 2025’te geçtiğimiz yılın aynı dönemine kıyasla %4,4 düşüşle 151,4 milyon ton seviyesinde gerçekleşti.
- İlk üç ülke: Ocak 2025’te Çin 81,9 milyon ton (yıllık %5,6 azalış), Hindistan ise 13,6 milyon ton (yıllık %6,8 artış) üretimle küresel ham çelik üretiminde ilk iki sırayı aldı. Üçüncü sıradaki Japonya’nın üretimi ise yıllık %6,6 azalışla 6,8 milyon ton oldu.
Türkiye’de ham çelik üretimi, Ocak 2025’te bir önceki yılın aynı dönemine göre %1,9 azalışla 3,2 milyon ton oldu. Türkiye, böylece, küresel ham çelik üretiminde yedinci sıraya yükseldi.
- Dış ticaret: Ocak 2025’te çelik ürünleri ihracatı, bir önceki yılın aynı dönemine göre %14,6 artışla 763,4 milyon dolar; ithalat ise %11,2 artışla 1,2 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise, 2025 yılının Ocak ayında, geçen yılın aynı dönemine göre, 1,9 puan artış ile, %61,9 seviyesinden %63,8 seviyesine yükseldi.
- Değerlendirme: Türkiye, Ocak 2025’te 3,2 milyon tonluk ham çelik üretimiyle küresel hem çelik üreticileri arasında Almanya’yı geride bırakarak 7. sıraya yükseldi. Almanya’nın ham çelik üretimi %8,8 azalışla 2,8 milyon ton seviyesine geriledi.
Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) Kanada, Meksika, Avrupa Birliği (AB), Birleşik Krallık, Brezilya, Japonya ve Güney Kore gibi ülkelere getirdiği %25 oranındaki vergilere ilişkin muafiyeti kaldırmasının, Türkiye’de çelik sektörünün ABD pazarında söz konusu ülkelerle eşit şartlarda rekabet ettiği bir ortamın oluşacağı beklentilerini artırıyor. Sektörün, Türkiye’nin cari açığının kapatılmasına en az 5 milyar dolar civarında bir katkı sunabileceği ve bu nedenle ABD ve AB’nin yaptığına benzer bir şekilde Türkiye’nin de ithalatı sınırlayıcı tedbirler almasının önemli olduğu vurgulanıyor.
Çelik Gündeminde Öne Çıkan Gelişmeler
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Avrupa’nın önde gelen sektör liderlerini ve paydaşları stratejik iş birliği oluşturmak üzere bir araya getirdi. Bu istişare sürecinin çıktılarının Haziran 2026’da sona erecek olan ticareti koruma tedbirlerinin yerini alacak uzun vadeli tedbirleri ve sektöre özgü ilave eylemleri ortaya koyacak bir planı desteklemesi bekleniyor.
- Eylem planı: Söz konusu eylem planıyla temiz çelik üretiminin ticari olarak uygulanabilirliğinin sağlanması, haksız ve adaletsiz ticaret uygulamalarına nasıl karşılık verileceği ve mevcut korunma önlemlerinin yerini alabilecek uzun vadeli önlemleri belirlenmesi gibi sektörle ilgili birçok konunun değerlendirilmesi bekleniyor.
- Bir adım geriden: Komisyon, şubat ayında kabul edilen Temiz Sanayi Anlaşması’yla enerji yoğun endüstrilerin enerji maliyetlerinin düşürülmesini, düşük karbonlu çelik için öncü pazarlar yaratılmasını ve 100 milyar euro’dan fazla yatırımın harekete geçirilmesini hedefliyor.
- AB’de çelik endüstrisi: Çelik endüstrisi, AB’de 2,5 milyondan fazla istihdam sağlamaktadır. Fakat yüksek enerji fiyatları nedeniyle üretim maliyetleri artarken, artan küresel piyasa dışı kapasite fazlası ve azalan talep nedeniyle ürün fiyatları düşmektedir. Buna bağlı olarak sektörün karbonsuzlaştırılması için temiz çeliğe gerekli yatırım yapılamadığı değerlendiriliyor.
Almanya merkezli Salzgitter’in, 100 MW’lık bir elektroliz tesisine yatırım yaptığı ve böylece Salzgitter’deki çelik üretim tesisinde yılda yaklaşık 9.000 ton hidrojen üretmeyi hedeflediği belirtiliyor.
- Bir adım geriden: Şirket, yatırım yaptığı tesisinin inşaatına Şubat 2025’te başladı. Bu yatırım, Salzgitter Düşük CO2 Çelik Üretimi Programı’nın önemli bir parçası olarak devreye alınıyor.
- Ayrıntılar: Söz konusu program doğrudan indirgeme ünitesi, elektrik ark ocağı ve elektroliz tesisinin inşası gibi yeni çevre teknolojilerinin kademeli olarak devreye alınmasını içeriyor. Hidrojen üretimi, uluslararası teknoloji şirketi ANDRITZ tarafından gerçekleştirilecek ve düşük CO2‘li çelik üretimine geçişin 2033 yılına kadar tamamlanması bekleniyor.
İsveç merkezli yenilenebilir çelik için hidrojen projesi Hybrit’in hidrojen depolama pilot projesini tamamlandı. Proje sonunda esnek güç tedarikinin değişken işletme maliyetlerinin %31’e kadar düştüğü açıklandı.
- Neden önemli? Proje hidrojen depolamayı hem spot hem de gün içi elektrik piyasalarına karşı gerçek zamanlı olarak optimize etmeyi başardı. Bu sonuçlar, endüstriyel ölçekte fosilsiz demir ve çelik üretimi için fosilsiz hidrojen gazı depolamanın teknik olarak mümkün olduğunu göstermesi bakımından önemseniyor.
- Nedir? Hybrit projesi çelik üreticisi SSAB, demir cevheri madencisi LKAB ve enerji şirketi Vattenfall arasındaki iş birliğiyle gerçekleştiriliyor.
Birleşik Krallık merkezli ticaret birliği UK Steel, ülkenin çelik sektöründeki rekabetçiliğini artırmak üzere enerji yoğun sektörleri yüksek enerji fiyatlarından korumak üzere yeni bir mekanizma önerdi.
- Nasıl? Önerilen mekanizma çelik sektörü için elektrik fiyatlarını sabitleyip Avrupa merkezli diğer rakiplerle fiyat eşitliği sağlıyor. Böylece fiyat dalgalanmalarına karşı koruma sağlayarak elektrik ark ocakları gibi düşük karbonlu teknolojilere yönelik uzun vadeli plan ve yatırımların önünün açılması hedefleniyor. Fiyatların belirlenen seviyelerin altına düşmesi durumunda sektörün hükümete geri ödeme yapmasıyla risklerin paylaşılması öngörülüyor.
İtalya Çelik Ticaret Birliği (Assofermet), tarafından yapılan açıklamada ABD’nin ticarete koruyucu önlemlere dönmesinin küresel çelik ve alüminyum sektörlerinde istikrarsız bir görünümüne neden olabileceği ve bunun Avrupa sanayisi için ciddi sonuçlar doğurabileceği uyarısında bulunuldu. Olası olumsuz senaryolar paylaşıldı.
- Senaryolar: (i) AB’den ABD’ye yapılan çelik ve alüminyum ihracatının durması, Avrupa merkezli yüksek kalite çelik üreticilerini olumsuz etkileyecektir. (ii) ABD’ye çelik ihracatının sonlanması Asya çıkışlı çeliğin AB’ye yönlendirilmesine yol açarak fiyatları olumsuz etkileyebilir. (iii) Avrupa çelik sektöründe artan üretim maliyetleri ve enflasyon, imalat sektörünün rekabet gücünü azaltabilir. (iv) Koruma önlemlerinin sürmesi piyasada daha fazla dengesizliğe ve ticaret savaşlarının ortaya çıkmasına neden olabilir. (v) AB imalat sektörü, rekabetçiliğini sürdürmek üzere üretimini ABD’ye taşıyabilir. (vi) Bu süreç, sektörün yeşil teknolojilere yatırım yapmasını geciktirebilir.
Enerji Ekonomisi ve Finansal Analiz Enstitüsü (Institute for Energy Economics and Financial Analysis-IEEFA) tarafından yapılan açıklama, Orta Doğu ve Kuzey Afrika (MENA) Bölgesi’nin küresel çelik endüstrinin yeşil demir ve çeliğe geçişinde lider olma potansiyeline dikkat çekiyor. Bölgenin gaz bazlı doğrudan indirgenmiş demir (DRI) üretimi için önde gelen bir merkez olduğunu vurguluyor.
- DRI kapasitesi: MENA, 2023 yılında –2021 yılına göre %11 artışla– küresel DRI üretiminin %45’ini oluşturdu. Söz konusu artışı bölgedeki güvenilir demir cevheri konsantresi ve pelet bulunabilirliğiyle bölgenin dünyanın en hızlı büyüyen yenilenebilir enerji pazarlarından biri olması destekledi.
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) merkezli çelik ve yapı malzemeleri üreticisi EMSTEEL, 2019 yılını baz alarak 2030 yılına kadar mutlak sera gazı emisyonlarını çelik üretiminde %40 ve çimento üretiminde %30 azaltmayı hedeflediğini duyurdu. Net sıfır emisyona ulaşma tarihini de 2050 olarak açıkladı. Şirketin açıkladığı hedeflerin, BAE’nin hem ulusal katkı beyanıyla hem de 2035 yılına kadar endüstriyel emisyonlarda 2019 seviyelerine göre %27’lik azalma hedefiyle uyumlu olduğu belirtiliyor.
Raporlar ve değerlendirmeler
Steel Action Plan tarafından yayımlanan “A European Steel Action Plan” başlıklı rapor, Avrupa çelik sektörünün karşı karşıya olduğu zorlukları ele alıyor. Sektörün rekabet gücünü korumak ve iklim nötr üretime geçişini desteklemek için kapsamlı politika önerileri sunuyor: Draghi Raporu’nda da vurgulandığı üzere Avrupa’nın endüstriyel rekabet gücü, yüksek enerji fiyatları ve artan karbon maliyetleri nedeniyle Avrupa’nın endüstriyel rekabet gücünü sınırlandırıyor. Elektrikli araçlar, trenler, rüzgâr, güneş ve elektrolizörler gibi Avrupa’nın çelik yoğun değer zincirleri de AB çelik endüstrisi ile benzer eğilimler yaşıyor. Bu kapsamda Avrupa’da kaliteli istihdam sağlayan, uluslararası düzeyde rekabetçi ve iklim açısından nötr bir çelik üretiminin sağlanması için bütüncül bir dizi eylem planına ihtiyaç duyuluyor. Raporda kısa vadeli acil tedbirler üzerinde anlaşmaya varılması için çelik endüstrisine yönelik stratejik bir diyalog kurulması çağrısında bulunuluyor. Etkili bir ticaret politikasıyla Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması’nın revizyonu, temiz ve uygun fiyatlı bir enerji politikası, yeşil çelik üretimi için uygun pazarların oluşturulması öneriliyor.
Avrupa Çelik Birliği’nin (EUROFER) “Economic and Steel Market Outlook 2025-2026” başlıklı raporuna göre, Avrupa çelik piyasası 2022 yılından bu yana süregelen daralma eğilimini 2024 yılında da sürdürdü. 2025 yılında ise yavaş bir toparlanma bekleniyor: Çelik tüketimi ve üretimi, yüksek enerji maliyetleri, jeopolitik belirsizlikler ve zayıf sanayi faaliyetlerinden olumsuz etkileniyor. 2024’te %2,3 düşüş öngörülürken, 2025 için %2,2’lik sınırlı bir artış bekleniyor. Raporda 2024’ün dördüncü çeyreği ve 2025’in ilk çeyreği için görünüm değerlendirilirken enerji fiyatlarındaki belirsizliklerin kötüleşmesi, zayıf imalat sektörleri koşulları, enflasyonun hâlâ hedef seviyelerin üzerinde olması, ciddi jeopolitik gerginlikler ve olası gelecekteki ticaret gerginlikleri de dâhil olmak üzere ekonomik zorlukların kötüleşmesi gibi faktörler belirleyici olarak değerlendiriliyor.
Uluslararası Donatı Üreticileri ve İhracatçıları Derneği’nin (International Rebar Producers and Exporters Association – IREPAS) Şubat 2025 tarihli Kısa Vadeli Görünüm raporu, küresel uzun çelik ürünleri piyasasının, özellikle Çin’in artan ihracatı nedeniyle baskı altında olduğunu değerlendiriyor. Raporda ABD’de Trump’ın ikinci döneminin getirdiği belirsizlik ve dalgalanmaların, enflasyon endişelerini artırarak faiz indirimlerini yavaşlattığı bildiriliyor. Yeni altyapı projelerinin durma noktasına geldiği, inşaat sektöründe iş gücü sıkıntıları ve yüksek maliyetler yaşandığı vurgulanıyor. Avrupa’da düşük talep ve yüksek enerji maliyetleri nedeniyle çelik üreticilerinin zorlandığı ve hatta bazı üreticilerin üretimi sonlandırdığı söyleniyor.
Etkinlikler
Steel Net Forum Iberia
| 20-21 Mart 2025 (Vilamoura, Porketiz)
3rd European Green Steel Summit 2025
| 25-26 Mart 2025 (Almanya)
The Australian Green Iron & Steel Forum
| 26-27 Mart 2025 (Perth, Avustralya)
Green Steel World Expo & Conference 2025
| 13-14 Mayıs 2025 (Düseldorf, Almanya)
Future Steel Forum
| 25-27 Haziran 2025 (Barselona, İspanya)
Metal Expo Istanbul 2025
| 24-27 Eylül 2025 (İstanbul, Türkiye)
Middle East Iron & Steel 2025
| 17-19 Kasım 2025 (Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri)
Stainless Steel World Conference & Expo 2025
| 18-20 Kasım 2025 (Maastricht, Hollanda)
Middle East Iron & Steel 2025
| 7-10 Aralık 2025 (Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri)