SEFiA Çelik Gündemi #5

Çelik Gündeminde Öne Çıkan Gelişmeler

Küresel ham çelik üretimi, Kasım 2023’te geçtiğimiz yılın aynı dönemine kıyasla %3,3 artışla 145,5 milyon ton; yılın ilk 10 ayında ise %0,5 artışla 1 milyar 715 milyon ton seviyesinde gerçekleşti.

• İlk üç ülke: Ocak-Kasım 2023 döneminde Çin 952 milyon ton (yıllık %1,5 artış), Hindistan ise 128,2 milyon ton (yıllık %12,1 artış) ile küresel ham çelik üretiminde ilk iki sırayı aldı. Üçüncü sıradaki Japonya’nın üretimi ise yıllık %2,8 azalışla 80 milyon ton oldu.

Türkiye’de ham çelik üretimi, Kasım 2023’te bir önceki yılın aynı dönemine göre %25,4 artışla 3 milyon ton oldu. Yılın ilk on bir ayında üretim %6,1 azalışla 30,5 milyon ton seviyesinde gerçekleşti.

• Dış ticaret: Kasım 2023’te çelik ürünleri ihracatı, bir önceki yılın aynı dönemine göre %19,8 azalışla 617,9 milyon dolar; ithalat ise %0,1 azalışla 1 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Ocak-Kasım 2023 döneminde ihracat, yıllık bazda, %43,4 azalışla 7,5 milyar dolar; ithalat ise %4,9 azalışla 13,7 milyar dolar olarak gerçekleşti. 2022 yılının ilk onbir ayında %91,6 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2023 yılının aynı döneminde %54,5 seviyesine geriledi.
• Değerlendirme: 2023 yılında Türkiye’nin ham çelik üretimi, Nisan ayından itibaren yatay bir seyir izlerken, üçüncü çeyrekten itibaren artış eğilimine girdi. Bunda, Kahramanmaraş Depremleri sonrasında bölgedeki tesislerin üretime başlaması, enerji girdi maliyetlerinin makul seviyelere düşmesi ve yılın söz konusu dönemde 6 milyon ton civarında yeni kapasitenin devreye girmesinin etkili olduğu belirtiliyor. Buna karşılık, 2021 yılında 3,4 milyon ton seviyesine ulaşan aylık ortalama üretimin 2023 yılında 2,8 milyon tonun altında kaldığı belirtiliyor. İhracattaki düşüş, 2021 yılına kıyasla %50’ye yaklaşıyor. 
• Beklentiler: Yılının ikinci yarısında devreye giren kapasite sayesinde 2024 yılında üretim ve ihracat rakamlarında önemli artış öngörülüyor. Bu dönemdeki yatırımların yurt içi tüketimle desteklenmesi önem arz ediyor. Böylece sektörün 2021 yılındaki 40,4 milyon tonluk rekor üretim seviyesini aşacağı ve 2022 yılındaki 15,2 milyon tonluk ihracat seviyesine ulaşacağı tahmin ediliyor.

Çin’in 2023 yılı nihai çelik ihracatı, 90,26 milyon ton ile son yedi yılın en yüksek seviyesine çıktı. Tonaj bir önceki yıla göre %36,2 artarken, ihracat değeri %8,3 azaldı. 

• Ek kapasite: Çin, 2023 yılında yaklaşık 22 milyon mt/yıl pik demir ve 28,5 milyon mt/yıl ham çelik kapasitesi devreye aldı. Yeni devreye alınan tesislerin öncekilere kıyasla daha verimli olduğu belirtiliyor. Ayrıca, ülkenin 2023 yılında çelik sac ve levha ihracatı yıllık %40,6 artışla 59,6 milyon ton seviyesine ulaştı.
• Planlar: Yapılan hesaplamalara göre Çin’deki çelik üreticilerinin 82,2 milyon mt/yıl pik demir kapasitesi ve 114 milyon mt/yıl ham çelik kapasiteli tesislerini devreye almayı planladığı belirtiliyor.
• Değerlendirme: Borç krizi, zayıf tüketici harcamaları ve artan çelik kapasitesinin 2024 yılında Çin’in ulusal çelik piyasası için büyük engel olmaya devam etmesi bekleniyor. Buna karşılık ihracatta beklentiler ise büyük artışlar yaşanacağı yönünde.

Hindistan merkezli Tata Steel, Birleşik Krallık’taki Port Talbot çelik fabrikasında yüksek fırınları kapatacağını ve geri dönüştürülmüş hurdadan çelik üreten, daha yeşil ve daha ucuz bir süreç olan elektrik ark ocakları inşa edeceğini duyurdu. Şirket, ayrıca, plan kapsamında hükümetten 500 milyon pound destek alacak. 

• Adil geçiş tartışmaları: Plan, yaklaşık 3.000 kişinin işini riske atıyor ve iş garantisi sağlamadan sürdürüldüğü için eleştiriliyor. Karar, yerel ekonominin büyük ölçüde tek bir fabrikaya bağımlı olduğu kasaba için büyük bir tehlike arz ediyor.
• Perspektif: Port Talbot, ülkenin karbondioksit salan en büyük tesisi. Şirketin yüksek fırınlarını kapatma planlarının, Galler’in karbon emisyonlarını beşte bir oranında azaltabileceği belirtiliyor. Ayrıca, söz konusu kararın açıklanması, Kasım ayında sendikalardan gelen tepkiler nedeniyle ileri bir tarihe ertelenmişti. 

ABD Ticaret Bakanlığı, Kanada’da ithal edilen geniş çaplı kaynaklı boruya yönelik Mayıs 2021 ve Nisan 2022 tarihleri arasındaki dönemi kapsayan anti damping vergisi soruşturmasının nihai kararında anti damping vergisini sıfıra indirdiğini açıkladı. ABD ayrıca Birleşik Arap Emirlikleri’nden ithal yuvarlak kaynaklı boruya geçici anti damping vergileri getirdi.

İsveç merkezli H2 Green Steel, otomotiv endüstrisi küresel tedarikçisi KIRCHHOFF Automotive ile neredeyse sıfır emisyonlu çelik teslimatı için yedi yıllık bir anlaşma imzaladı. Anlaşma, 2027’den itibaren H2 Green Steel’in Boden tesisinden KIRCHHOFF Automotive’in Avrupa’daki tesislerine yeşil çelik teslimatını içeriyor.

• Döngüsellik girişimi: İki şirket,çelik hurda hacimlerinin en az %30’unu geri dönüşüm için H2 Green Steel’in Boden’deki elektrik ark ocaklarına göndermeyi amaçlayan bir döngüsellik girişimi üzerinde de birlikte çalışacak.

Alman Çelik Federasyonu (WV Stahl), ulusal çelik endüstrisinin 2030 yılına kadar hidrojen elektrolizi için ek elektrik talebinin 48 TWh olacağını duyurdu. Yapılan açıklamada hidrojen bazlı doğrudan indirgeme teknolojisinin gelecekte şebekeden dört ila beş kat daha fazla elektrik gerektireceği ve bu nedenle, rekabetçi fiyatlandırma için bir çözüm yolu getirilmesi gerektiği belirtildi. 

• Perspektif: Kasım 2023’te açıklanan elektrik fiyat destek paketinin ardından, bu yılın başından itibaren elektrik iletim ücretlerine yönelik sübvansiyonun kaldırılmasıyla Alman şirketler elektrik için her zamankinden daha fazla ödeme yapmaya başladı.
• Bir adım geriden: Almanya 2023’ün üçüncü çeyreğinde elektrik üretimini 2022’nin aynı dönemine kıyasla %20,3 oranında azaltarak 94,2 milyar kWh’ye düşürmüştü. Yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretimi 2022’nin üçüncü çeyreğine kıyasla %8,1 arttı.

Almanya merkezli çelik üreticisi Thyssenkrupp, Duisburg tesisindeki faaliyetlerini karbondan arındırma taahhüdü kapsamında yenilenebilir hidrojen temini için kamu ihalesi düzenlemeyi planladığını açıkladı. İhalenin, 2024 yılının ilk çeyreğinde başlatılması bekleniyor. Elde edilen hidrojenin yüksek fırının yerini alacak doğrudan indirgenmiş demir tesisinde kullanılması hedefleniyor.

• Öte yandan: Şirketin CEO’su Miguel Lopez, Avrupa’nın güneyinden Almanya’ya uzanan yeni hidrojen boru hatlarının inşasının ve hidrojen ağının genişletilmesinin, ülkede artan hidrojen talebini karşılama bakımından stratejik önem taşıdığını belirtiyor.

Lüksemburg merkezli çelik üreticisi ArcelorMittal, Fransa hükümetiyle ülkenin kuzeyinde bulunan Dunkirk çelik tesisinin sera gazı emisyonunu azaltmak amacıyla 1,8 milyar euro yatırım yapmak üzere anlaştı. Tesiste 2,5 milyon mt kapasiteli doğrudan indirgenmiş demir tesisi ve iki adet elektrik ark ocağı kurulması planlanıyor. Söz konusu yatırımın ülkenin toplam sanayi emisyonunu %6 oranında azaltması bekleniyor. Şirket, ayrıca, Avrupa’da ürettiği çeliğin karbon yoğunluğunu 2030 yılına kadar %35 oranında azaltmayı hedefliyor.

• İspanya: İspanya’nın Asturias bölgesi hükümeti, ArcelorMittal’ın Gijon’da kuracağı 2,3 milyon mt’luk üretim kapasiteli doğrudan indirgenmiş demir (DRI) tesisi için gerekli olan çevre iznini verdi.

• Brezilya: ArcelorMittal, Brezilya’nın Bahia eyaletinde rüzgâr enerjisi santralinin inşaatı için 645 milyon dolar değerinde kredi çekti. İnşaatın 2025 yılının Ekim ayında tamamlanması ve santralin ülkenin elektrik tüketiminin %40’ını karşılaması bekleniyor.

• Danimarka: ArcelorMittal, Danimarka merkezli rüzgâr türbini üreticisi Vestas’ın rüzgâr türbini kulelerinin üretiminden kaynaklanan karbon emisyonlarını azaltmak için düşük karbonlu çelik kullanacağını duyurdu. Uygulamanın yapılacağı ilk proje kapsamında, Polonya’da 1,5 milyondan fazla konuta 1,2 GW’a kadar temiz enerji tedarik edilmesi beklenen bir açık deniz rüzgâr santrali kurulması planlanıyor.

• Almanya: Alman enerji hizmetleri tedarikçisi EWE’nin 2028 yılından itibaren Emden’de bulunan 320 megavatlık üretim tesisinden ArcelorMittal Bremen’e yeşil hidrojen tedarik etmesi bekleniyor. 

Birleşik Arap Emirlikleri hükümetinin açıklamasına göre hurda, atık kağıt ve diğer ürünlere yönelik ihracat yasağı kaldırıldı ve belirli kategorilerdeki hurda ihracatına 400 AED/mt vergi getirdi. Kararın ardından komşu MENA ülkeleri ile ticaretin artabileceği belirtiliyor.

Türkiye’nin, Avrupa Komisyonu’nun verilerine göre 1 Ocak ve 31 Mart tarihleri arasındaki yeni kota döneminde, kendine ayrılan belirli çelik ürünlerine yönelik ithalat kotalarının tükendiği ve bazı ürünlere yönelik kotalarda da doluluk oranlarının %70’i aştığı bildirildi.

• Öte yandan: Avrupa Komisyonu Türkiye ve Çin’den ithal lamaya nihai antidamping vergisi getirdiğini açıkladı. İnceleme Ekim 2021 – Eylül 2022 dönemini kapsıyordu. Vergi oranı Türkiye için %13,6 ve Çin için ise %23 olarak belirlendi.

Türkiye merkezli çelik üreticisi Tosyalı Holding’in Suudi Arabistan’da yeni bir çelik tesisine 5 milyar dolara kadar yatırım yapacağı belirtiliyor. Proje kapsamında yeşil enerji kaynakları kullanılarak çelik üretimi gerçekleştirilmesi planlanıyor.

• Nasıl? Söz konusu projede, şirketin, güneş enerjisi üretimini şu anda kullandığı 240 MW’tan on kat artırarak 2.500 MW’a çıkaracağı ifade ediliyor. Geçiş için 1,5 milyar dolarlık yatırım gerçekleştirilecek. 
• Perspektif: Suudi Arabistan, yıllık 10 milyon tonun üzerindeki üretim kapasitesiyle Orta Doğu ve Kuzey Afrika Bölgesi’nin önde gelen çelik üreticisi konumunda yer alıyor.
• Öte yandan: Tosyalı Holding, İspanya merkezli çelik boru üreticisi Baika Steel Tubular System (STS) fabrikasını satın aldı. Bu satın alımla tesisin kapasitesinin yıllık 240 bin ton üretime ulaşması hedefleniyor.

OYAK Maden Metalurji Grubu, çelik üretimini karbondan arındırmaya yönelik yol haritasını açıkladı. Şirket Kapsam 1 ve Kapsam 2 emisyonlarını 2030 yılına kadar %35, 2040 yılına kadar %40 azaltmayı ve 2050 yılına kadar ise sıfıra indirmeyi hedefliyor.

Erdemir ve İsdemir: Söz konusu hedefler kapsamında şirketin Erdemir ve İsdemir’de gerçekleştirdiği elektrik ark ocağı yatırımlarıyla karbon emisyonunu sırasıyla %25,7 ve %17,3 oranında azaltması bekleniyor.